De NVWA staat tientallen keren per jaar toe dat ernstig zieke dieren worden geëxporteerd naar slachthuizen in België en Duitsland. Dat blijkt uit gegevens van Belgische en Duitse instanties, in handen van RTL Nieuws. De NVWA geeft toe elk jaar tientallen meldingen uit de buurlanden te krijgen, maar is niet in staat om de transporten met zieke dieren te voorkomen.
Het vervoeren van ernstig zieke dieren is verboden in Nederland. Daarom wordt elk veetransport vanuit Nederland vóór de export gecontroleerd door een dierenarts van de NVWA. Volgens de voorschriften moet die arts elk dier zien en keuren voor het op transport gaat. Een transport mag pas vertrekken als het een vergunning van een NVWA-dierenarts heeft gekregen.
Kreupele en gewonde varkens
Toch zag de Duitse deelstaat Nedersaksen in 2018 25 transporten uit Nederland met daarin 'ernstig kreupele en gewonde' varkens. Het ging per transport telkens om één of twee dieren die bijvoorbeeld navelbreuken of abcessen hadden en volgens de Duitse autoriteiten niet slachtwaardig waren.
Ook in België zagen lokale dierenartsen vorig jaar misstanden bij Nederlandse transporten. In 25 gevallen waren de vervoerde runderen 'niet geschikt voor transport' en was een vrachtwagen met varkens overbeladen.
Grote abcessen
RTL Nieuws beschikt over foto’s, gemaakt door Belgische dierenartsen, waarop kreupele dieren en varkens met grote abcessen te zien zijn. In rapporten van bevindingen uit 2016 en 2017 beschrijven de dierenartsen ernstige misstanden, zoals 'verregaande kreupelheid en onnodig lijden tijdens het transport'.
In sommige gevallen was de helft van de dieren niet geschikt voor transport, zo is te lezen in Belgische rapporten, die zijn opgevraagd door dierenrechtenorganisatie Animal Rights. "Van de 21 fokvarkens waren er 10 niet in staat pijnloos te lopen", schreef een dierenarts in maart 2016.
'Voetbalgroot abces'
In een ander rapport staat: "Dieren in algemeen slechte conditie. Navelabcessen, zelfs één tot aan de grond en een voetbalgroot abces in de hals." Op foto’s van een transport zijn de abcessen van varkens duidelijk te zien.
In een reactie schrijft de NVWA dat elke melding van buitenlandse autoriteiten over zieke en kreupele dieren 'er één te veel is'. Maar de dienst wijst erop dat sommige zaken ook tijdens het vervoer kunnen zijn ontstaan. Volgens bronnen binnen de NVWA is daar geen sprake van bij de transporten waarvan RTL Nieuws de documentatie heeft.
'Hadden er niet tussendoor mogen glippen'
"Het gaat hier om heel duidelijke ziektebeelden", zegt een NVWA'er die veel ervaring heeft met diercontroles en op verzoek van RTL Nieuws de Belgische documentatie bekeek. "Deze gevallen hadden er niet tussendoor mogen glippen, anders had de Belgische dierenarts ze er ook niet uitgehaald. Deze gebreken moeten ook al op de exportverzamelplaats aanwezig zijn geweest."
De NVWA zegt elk jaar gemiddeld 35 officiële meldingen uit België en Duitsland te krijgen over niet-transportwaardige dieren. Toch is het aantal transporten waarbij de NVWA steken heeft laten vallen, waarschijnlijk hoger. Want het totaal aantal meldingen dat de dienst uit heel Duitsland zegt te hebben ontvangen (14), is al lager dan deelstaat Nedersaksen aan RTL Nieuws heeft gemeld (25). De NVWA geeft dan ook toe dat het niet uit kan sluiten dat 'via andere, niet officiële wegen, meldingen worden verstuurd'.
Export
Bovendien zeggen bronnen uit de sector dat deze problemen veel vaker voorkomen. Een NVWA-medewerker zegt daarover: "De controles op de exportverzamelplaatsen stellen geen flikker voor. Handhaven en rapporten schrijven is een restpost, want alles is erop gericht om de export niet in de weg te zitten."
In totaal vertrekken elk jaar ongeveer 28.000 transporten met varkens en koeien uit Nederland met als bestemming Duitsland en België.
